ابوعبدالله اخفش احمد بن عمران الهانیابوعبدالله احمد بن عمران بن سلامه الهانی، ملقب به اخفش (م پیش از ۲۵۰ هـ)، نحوی، لغوی و از شاعران اهل‌بیت در قرن سوم هجری قمری بود. ۱ - معرفی اجمالیاخفش به کسی گفته می‌شد که از چشمانی کوچک و دید کم برخوردار بود و یازده نفرند که به این لقب مشهورند و این فرد اولین آنان است. به گفته برخی منابع، احمد از اهالی شام بوده که برای فراگیری علوم به عراق و حجاز رفت و در مکه ساکن شد و از اساتیدی چون اسماعیل ابن عُلیّه، وکیع، زید بن حباب و یزید بن هارون کسب علم کرد و در علوم لغت، نحو و ادبیات به استادی رسید، از این‌رو عبدالله بن محمود سعدی مروزی، یحیی بن عمر اندلسی، ابوبکر بن ابی‌عاصم و برخی دیگر نزد الهانی شاگردی کردند. ابوحاتم رازی هم در مکه از اخفش حدیث آموخته و او را صدوق توصیف می‌کند. الهانی پس از سال‌ها تحصیل و تدریس، به مصر رفت، اسحاق بن عبدالقدوس مقدمش را گرامی داشت و او را برای تعلیم و تادیب فرزندانش به طبریه، شهری در اردن قدیم فرستاد. ۲ - شاعر اهلبیتالهانی علاوه بر این علوم، در شعر نیز مهارت داشت و به اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) محبت می‌ورزید و اشعار زیادی درباره آنان سروده است از جمله این اشعار: انّ بنی فاطمة المیمونه ••• الطیبین الاکرمین الطینه ربیعنا فی السنة الملعونه ••• کلّهم کالروضة المهتونه از این‌رو، علامه بحرالعلوم وی را در شمار شاعران اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) قرار داده است. ۳ - تاریخ وفاتمرگ الهانی را پیش از سال ۲۵۰ هـ آورده‌اند. ۴ - آثارتالیف اخفش، غریب الموطا (تفسیر غریب الموطا) می‌باشد. ۵ - مطالعه بیشتربرای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود. [۱۷]
سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۸، ص۴۶۵.
۶ - پانویس۷ - منبعپژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۱۶، برگرفته از مقاله «احمد الهانی». رده‌های این صفحه : درگذشتگان قرن سوم (قمری) | شاعران اهل بیت سده سوم (قمری) | عالمان لغت سده سوم(قمری) | نحویان سده سوم(قمری)
|